Jan Stroom: een Nederlandse held in Wallonië - België
Jan Stroom: een Nederlandse held in Wallonië
Ik bezocht zes maanden geleden in Wallonië Le Bois du Cazier. Vandaag een Museum, vroeger een kolenmijn. Op 8 augustus 1956 vond daar een vreselijke ramp plaats. 262 kompels verloren het leven toen op bijna 1000 meter onder de grond een brand uitbrak. De Museum directeur vertelde mij toen dat er één Nederlander was onder de doden.
Heldendood
Jan Stroom was zijn naam. Jan Stroom stierf die dag een heldendood. Toen de vreselijke brand uitbrak haastte hij zich de mijnschacht in om te pogen kameraden te redden. Hij kende als geen ander zijn vak en wist dat hij daarbij ernstig gevaar liep. Jan Stroom kwam niet meer boven. Voor zijn heldendaad zou hij postuum de Belgische Leopold Orde ontvangen. Jan Stroom liet een vrouw en drie kinderen achter.
En terwijl er sindsdien in Bois du Cazier heel veel gedenkstenen waren opgericht voor de Italiaanse, Duitse, Belgische, Franse en andere Europese mijnwerkers die de dood vonden, ontbrak een herinnering aan Jan Stroom.
Dat stak mij.
Kunstwerk
Onze cultureel attaché, Hanna Oosterbaan, ging op zoek naar de nabestaanden van Jan Stroom. En zij legde uiteindelijk -via, via- contact met zijn twee zonen (allebei gepensioneerd). We benaderden daarna de Limburgse dichter en beeldhouwer Maarten van den Berg. Dankzij de middelen voor publieksdiplomatie van de ambassade vervaardigde hij een bescheiden doch roerend kunstwerk om Jan Stroom te herdenken.
Op 4 oktober 2022, de geboortedag van Jan Stroom (hij zou 107 jaar zijn geworden), gingen wij terug naar le Bois du Cazier. Zijn twee zoons en zijn kleindochter onthulden geëmotioneerd daar de gedenkplaquette. Oud Belgische mijnwerkers en Waalse bestuurders waren aanwezig. Evenals De Telegraaf, de Limburgse en Waalse televisie.
Een leemte is hiermee gevuld. Er wordt historisch recht gedaan.
Nieuw Europees bewustzijn
We stonden ook stil bij de gezamenlijk Belgisch-Nederlandse geschiedenis van de mijnbouw, en het immateriële erfgoed dat daarbij hoort. En we constateerden dat de ramp in 1956 -met zoveel nationaliteiten onder de doden- destijds een nieuw Europees bewustzijn schiep, dat bijdroeg aan de totstandkoming van de EEG in 1957.
Jan Stroom bracht met zijn heldendaad België en Nederland dichter bij elkaar.
Pieter Jan Kleiweg de Zwaan
Ambassadeur